Jest to bylina z rodziny Pokrzywowatych, jest rośliną pospolitą, znaną chyba przez większość z nas, wędruje za człowiekiem. Pokrzywa występuje na całej kuli ziemskiej, z wyjątkiem obszarów strefy tropikalnej. W Polsce występuje powszechnie w całym kraju. Lubi gleby zasobne w sole mineralne. Jest rośliną dwupienną wytwarzającą rozłogi. Łodyga czworokanciasta, wzniesiona, do 1,5 m wysoka, częściowo rozgałęziona, ulistniona naprzeciwlegle. Liście ogonkowe, 15 cm długie. Blaszka liściowa o sercowej nasadzie, u szczytu zaostrzona, na brzegu grubo ząbkowana. Kwiaty niepozorne jednopłciowe. Cała roślina pokryta parzącymi włoskami.
Do celów, leczniczych pozyskiwana jest głównie ze stanowisk naturalnych. Jest rośliną o wszechstronnym zastosowaniu, bywa używana w fitoterapii, kosmetologii, ogrodnictwie, kuchni oraz w produkcji odzieży i sieci rybackich.
O pokrzywie pisał już w IV w. p.n.e. grecki lekarz Diokleks z Karystos. W starożytnej Grecji była elementem codziennej diety. W antycznej Aleksandrii istniały wyspecjalizowane plantacje pokrzyw, które były uprawiane w celach leczniczych na potrzeby praktyk lekarskich. Do XVI w., w Europie pokrzywa zjadana była jako warzywo dziko rosnące. W starożytności z jej włókien wyrabiano odzież i sieci rybackie. Słynny rzymski lekarz greckiego pochodzenia Claudius Galenus opracował długą listę chorób, które zalecał leczyć pokrzywą, między innymi ziołem tym leczył obrzęki, krwotoki z nosa czy nowotwory złośliwe. Święta Hildegarda z Bingen zalecała pokrzywę w celu oczyszczenia krwi oraz odflegmieniu żołądka jak również polecała sok z pokrzywy z oliwą na poprawę pamięci. Pokrzywa nazywana jest rośliną przetrwania, ponieważ żywiono się nią w czasach głodu i nieurodzaju plonów. W obecnych czasach roślina ta bywa składnikiem lokalnych dań w różnych krajach, jest obecna w podręcznikach survivalowych, z jej włókien w niektórych państwach wytwarza się odzież o właściwościach antyalergicznych i bakteriostatycznych. Chlorofil pozyskany z pokrzywy jest zielonym barwnikiem spożywczym E140. Pokrzywa ma bardzo szerokie zastosowanie w kosmetyce ze względu na swoje właściwości bakteriobójcze, oczyszczające oraz odmładzające. Często nazywana polskim żeń-szeniem.
To co wiedzieli o efektach leczenia pokrzywą lekarze starożytni obecnie badania kliniczne to potwierdzają, na dowód czego odsyłam do naukowych artykułów: https://www.researchgate.net/profile/Katarzyna-Janda-Milczarek/publication/306272352_POKRZYWA_ZWYCZAJNA_URTICA_DIOICA_L_-_CHARAKTERYSTYKA_BOTANICZNA_BIOCHEMICZNA_I_WLASCIWOSCI_PROZDROWOTNE/links/584e835908aecb6bd8ce7164/POKRZYWA-ZWYCZAJNA-URTICA-DIOICA-L-CHARAKTERYSTYKA-BOTANICZNA-BIOCHEMICZNA-I-WLASCIWOSCI-PROZDROWOTNE.pdf
Zachęcam do zapoznania się z zamieszczonymi tutaj przepisami i metodami wykorzystania pokrzywy.
zielona zupa, jajecznica z pokrzywą, koktajl z pokrzywy, na opryski i nawóz
Substancje czynne
W liściach: kwasy organiczne ( glikolowy i glicerowy), witaminy ( C, K, B2 i kwas pantotenowy), flawonoidy, garbniki, karotenoidy, ksantofil, chlorofile A i B, protoporfiryny, fitosterole, ślady olejku eterycznego, związki aminowe ( histamina, acetylocholina, serotonina ), liczne kwasy organiczne ( m.in. mrówkowy ), sole mineralne oraz pierwiastki śladowe.
We włoskach parzących: składniki lotne ( antofen i 2-metyloheptenon ), flawonoidy, związki organiczne, kwasy organiczne.
W korzeniu: liczne kwasy organiczne (m.in. masłowy, kawowy, mrówkowy, bursztynowy, octowy, szczawiowy i fosforowy), fitosterol, kwasy tłuszczowe, lektynę, polisacharydy oraz krzemionkę, garbniki i ceramidy. Zawiera liczne witaminy (A, C, E i K) oraz minerały, głównie wapń, magnez i żelazo.
W nasionach: wiatminy, kwasy organiczne, flawonoidy, kwasy tłuszczowe, sterole, fitoestrogeny, związki organiczne
Działanie
ziele: moczopędne, rozkurczowe, przeciwwirusowe, przeciwkrwotoczne, ułatwiające trawienie, obniżające ciśnienie krwi, zwiększające poziom hemoglobiny i liczbę czerwonych krwinek, saluretyczne, obniżające poziom cukru we krwi, antyalergiczne, antyoksydacyjne
korzeń: przeciwzapalne, immunostymulujące
Zastosowanie
ziele: w stanach zapalnych dróg moczowych oraz przewodu pokarmowego, piasku nerkowym, w reumatyzmie, w celu uzupełnienia soli mineralnych i witamin, w zaburzeniach przemiany materii
korzeń: w przeroście gruczołu krokowego, w schorzeniach skóry ( łupieżu i łojotoku )
Działania uboczne i przeciwwskazania
Przeciwwskazaniem do stosowania są krwotoki wywołane polipami i rakami macicy oraz przydatków. Ostrożność należy też zachować w przypadku osób chorych na nerki. Rzadko u osób wrażliwych i przy większych dawkach wyciągów występują reakcje alergiczne, także przy stosowaniu preparatów zewnętrznych. Wyciągi z korzenia rzadko powodować mogą lekkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Źródła:
Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987
Henryk Różański, http://www.luskiewnik.pl/urtica/preparaty.htm
Zofia Rzeźnicka, Maciej Kokoszko 2011/01/BHS3/01020 Katedra Historii Bizancjum – Uniwersytet Łódzki ,,Zastosowanie kulinarne i medyczne pokrzywy w wybranych źródłach antycznych i bizantyńskich’’
Karolina Jakubczyk, Katarzyna Janda, Sylwia Szkyrpan, Izabela Gutowska, Jolanta Wolska
Studium Doktoranckie Wydziału Nauk o Zdrowiu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie ,, Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – charakterystyka botaniczna, biochemiczna i właściwości prozdrowotne”
No Comments